Hengels, hengels en nog een hengels (DEEL 3)

In DEEL 1 ging het voornamelijk over de blank, de materiaalsoorten, de wanddikte en de tapering van hengels
In DEEL 2 heb ik het gehad over de verschillen, de voordelen en de nadelen van de verschillende soorten actie en de buiging van hengels.

In dit deel zal ik mijn visie en mening geven over welke actie voor welk type hengel volgens mij ideaal is. Ik noem daarbij alleen de typen hengels waarmee ik zelf (veel) ervaring heb.

Karperhengels

Als het gaat om karperhengels zou ik kiezen voor hengels met een parabolische of semi-parabolische actie. Want daarbij benut je de volledige lengte voor demping. En dat drilt prettige. Balans, werpeigenschappen en flexibiliteit tav werpgewichten zijn bij karperhengels iets minder belangrijk omdat de hengel doorgaans in de steunen licht en je meestal niet extreem ver hoeft te werpen. Daarom parabolische of semi-parabolische actie.

parabolische karperhengel

Uitzondering op deze regels zijn wat mij betreft hele zware karperhengels, hengels van 3 lbs en meer (werpgewicht 120-175 gram). Dergelijke hengels zijn eigenlijk (veel) te zwaar om fijn een karper mee te drillen. De buigweerstand is zo groot dat ze alleen goed buigen als je de slip heel zwaar af stelt en je met hele sterke lijnen vist. En dan moet je ook nog een hele grote karper aan de lijn hebben. Zo’n stugge en zware hengel drilt niet erg fijn. Ook is de kans op losschieters groter. Dergelijk zware hengels kun je echter nodig hebben als je heel ver moet werpen met zwaar lood. In die gevallen ben je dus beter af met hengels die een wat zachtere top hebben. Dit omdat je anders geen enkele demping meer overhoudt. Hengels met topactie dus. Want alhoewel een hengel met parabolische hengel meer demping heeft als een hengel met topactie, kun je die demping bij de genoemde zware hengels niet benutten door de te grote buigweerstand. Met een hele zware karperhengel (hengel met een hoog werpgewicht) met topactie is er nog redelijk prettig een karper te drillen. Dit door de wat zachtere top. De top is afgestemd op buiging en demping. Terwijl door het harde achterdeel de zware gewichten toch ver kunnen worden geworpen. Optimaal is dit natuurlijk niet. Soms is een hengel echter een compromis tussen fijn kunnen drillen en goed kunnen werpen. Bij hele zware karperhengels liever meer topactie dus.

Zware karperhengel met topactie

Vertikaalhengels

Bij vertikaalvissen vis je op gevoel. Hengels moeten dus supergevoelig zijn. Hengels met een (semi) topactie zijn zoals gezegd gevoeliger als hengels met een parabolische actie. Tenminste, als ze worden gevist met het juiste gewicht/aas.

Even een zijsprongetje. Elke hengel is optimaal gevoelig als deze onder een hele lichte spanning staat (door de loodkop in het geval van vertikaalhengels). Ook de meest gevoelige hengel wordt ongevoelig als er een te zwaar gewicht (bijvoorbeeld loodkop) mee wordt gevist. Een vertikaalhengel kan supergevoelig zijn met bijvoorbeeld een 14 grams kop maar zal die gevoeligheid verliezen als er met 28 gram mee wordt gevist. In dat geval is de top (en dus de hengel) dus eigenlijk te zacht. Overigens geldt het omgekeerde ook en worden hengels ook ongevoelig als ze te stug zijn. Vertikalen met een jerkbaithengel zal daarom bijvoorbeeld niet goed lukken. Je voelt de loodkop niet meer fijn “neerkomen” ondanks dat de hengel heel strak is. Het komt als het om gevoeligheid gaat dus vrij nauw. Niet te licht en niet te zwaar.

Ik meld dit om verwarring te voorkomen. Ik had pas een interessante discussie met iemand over de begrippen topactie en parabolische actie waar we niet helemaal uitkwamen. Volgens, die (overigens erg goede) visser zijn topactie hengels minder gevoelig als hengels met een parabolische actie omdat de top (te) zacht is en dus gevoel verliest. Dat is wel zo, maar alleen als die top dus eigenlijk te licht is. En daar ontstaat de verwarring. Het werpgewicht en het prettig kunnen vissen met een bepaald gewicht wordt voor het grootste gedeelte bepaald door de top. Daarom is het zo belangrijk de top af te stemmen op het loodgewicht waar je meestal mee vist. 14 en 17 gram is prima met dezelfde hengel te vissen, maar 14 en 28 gram bijvoorbeeld niet. Tenminste niet zonder dat dit ten koste gaat van de gevoeligheid! In het geval van de 28 gram zal de hengel overbelast zijn en het gevoel voor een deel verliezen. Die top is dus, zeker bij vertikaalhengels, cruciaal.

Het gedeelte wat achter de top komt mag bij vertikaalhengels wat mij betreft snel dikker worden (steile blank). Topactie dus. Hierdoor zal het achtergedeelte dus relatief stug zijn. Wat als voordeel heeft dat de haak goed gezet kan worden. Vooral bij lichte vertikaalhengels (met een niet te stugge top dus) is dit belangrijk. De zwaardere vertikaalhengels (geschikt voor zwaardere loodkoppen) hebben van zichzelf al genoeg kracht om de haak goed te kunnen zetten. Door het stuggere achterdeel komt ook de aanbeet maximaal door. Bovendien liggen dergelijke hengels zoals eerder besproken iets beter in balans wat prettig is omdat je bij het vertikalen de hengel de hele dag in je handen hebt.

Mijn ultieme vertikaalhengel heeft dan ook een semi topactie (zie afbeelding). Vooral ook omdat ik doorgaans met vrij lichte loodkoppen vis. Eigenlijk nooit zwaarder als 17 gram. Dat deze topactie iets ten koste gaat van het “buigen tot in het handvat” neem ik op de koop toe. Vis je graag met zware loodkoppen (21 gram en zwaarder) dan is een meer parabolische actie meer op zijn plaats.

vertikaalhengel met topactie

Spinhengels, plughengels of andere kunstaashengels

Net als vertikaalhengels heb je ook deze hengels de hele dag in je hand. Bovendien wil je (ik tenminste) nog wel eens wisselen van kunstaas. Zo wissel ik graag af tussen bijvoorbeeld grote bucktalspinners (die weinig wegen maar wel hard trekken op de top), pluggen, shads, zware bulldawg’s, jerkbaits etc. etc. Verschillende stukken kunstaas met verschillende gewichten die ook nog eens een verschillende weerstand geven tijdens het binnenvissen.

Om deze reden kies ik voor deze hengels graag voor een hengel met een topactie of semi-topactie. Door de relatief zachte top en de hardere achterkant zijn ze flexibeler t.a.v. de verschillende werpgewichten en kunstaas soorten. Ook liggen ze fijner in de hand door de betere balans. En werpen ze verder. Dat ze daarbij iets “zenuwachtiger” drillen (dit omdat ze alleen demping in het topdeel hebben) neem ik voor lief.

Maar ook het zetten van de haak (in veel gevallen één of twee dreggen) in de vaak harde bek van bijvoorbeeld snoek gaat beter met een hengel met een harde achterkant. Bij een hengel met een parabolische actie wordt de kracht van de aanslag behoorlijk sterk geabsorbeerd. Te sterk soms. Zeker als het gaat om relatief lichte hengels (hengels met een gering werpvermogen) in combinatie met relatief groot kunstaas met bijvoorbeeld twee dreggen. Want hoe meer haakpunten hoe lastiger het is de haak te zetten. In dat geval ben je beter af met een hengel met een harder achterdeel. Mijn voorkeur gaat bij spinhengels of kunstaashengels dan ook uit naar een hengel met een (semi) topactie.

baitcaster met topactie

Overigens wil ik als het gaat om het zetten van de haak ook het eigengewicht van de hengel nog even noemen. Met het eigengewicht bedoel ik hoeveel gram de hengel weegt. Veel fabrikanten doen er alles aan om hun hengels zo licht mogelijk te maken door daar waar mogelijk gewicht te besparen. Als het gaat om hengels die je de hele dag vasthoudt is dat op zich niet onlogisch. Toch kun je met een zware hengel (een hengel die meer weegt dus) beter de haak zetten als met een lichte hengel. Kwestie van natuurkundige wetten. Met een zware moker sla je een dikke spijker verder in een stuk hardhout als met een heel licht hamertje. Iets om over na te denken als je met je superlichte hengeltje veel last hebt van lossschieters…

parabolische spinhengel

Jerkbaithengels

Jerkbaithengels zijn vaak hengels met een hoog werpgewicht. In termen van buigweerstand een zware hengel dus. Eigenlijk te zwaar om volledig te laten buigen op een snoek. Deze hengels moeten echter wel zo zwaar zijn om de vaak zware jerkbaits gemakkelijk te kunnen werpen en tot leven te kunnen brengen.

Bij lichte jerkbaitstokken (zeg hengels met een werpvermogen van ca. 50 gram) zou ik kiezen voor een hengel met een parabolische actie. Anders wordt de top te slap. Bij zware jerkbaitstokken (werpgewicht meer dan 100 gram) zou ik kiezen voor hengels met een topactie. Dit om toch nog een beetje demping te kunnen over houden tijdens het drillen van de hopelijk mooie snoek. Door de relatief zachte top (maar hard genoeg om de jerkbait tot leven te brengen) kun je nog redelijk goed een snoek drillen. Door de harde achterkant kun je zware jerkbaits nog goed werpen. Zelfde verhaal dus als bij de hele zware karperhengels. Een compromis.

Shadhengels

Shadvissen vind ik de ultieme vorm van vissen op gevoel. Als bij deze visserij de gehele combinatie van hengel, lijn (vooral de dikte van de lijn speelt hier een hele grote rol) en het gewicht van de loodkop niet volledig in balans is, vis je niet fijn en ga je aanbeten missen. Hengels voor het vissen met shads zijn behoorlijk lang. Zeg vanaf 2,40 meter. Hengels voor het shadvissen moeten supergevoelig zijn. Daarbij onderscheid ik wel 2 typen shadhengels;

1. Shadhengels voor het werpend vissen met kleine shadjes op baars en snoekbaars
2. Shadhengels voor het werpend vissen met 15-25cm shads op snoek.

Shadhengels voor het werpend vissen met kleine shads (snoekbaars)

De top van deze hengels moet geschikt zijn om ook kleine shadjes goed te kunnen werpen en binnenvissen. Nog belangrijker is dat je precies voelt wat de shad doet en wanneer deze de bodem raakt. Voor deze hengels is er volgens mij maar 1 juiste actie. Extreme topactie. Voorbeelden van hengels zijn o.a. de Shimano Yasei Dropshot en de “oude” Fox Special Shad. Er zullen er nog wel meer zijn maar met deze hengels heb ik zelf gevist. Deze hengels hebben een topje waarmee de kleine shadjes heel precies en prettig geworpen en teruggevist kunnen worden. Het achterdeel is knetterhard en buigt nauwelijks. Hierdoor zijn deze hengels extreem gevoelig. Door de gewichtsverdeling van de blank liggen ze bovendien heel fijn in balans. Perfect voor deze visserij. Extreme topactie wint het bij deze specialistische gevoelsvisserij. Glansrijk.

extreme topactie

Shadhengels voor snoek

Shadhengels voor het vissen op snoek zijn een stuk zwaarder (stugger) omdat je met deze hengels grotere en dus zwaarder shads (vanaf 15cm) werpt. Deze shads wegen behoorlijk terwijl ze tijdens het binnenvissen maar weinig weerstand geven.

Omdat dergelijke hengels stugger zijn (een hoger werpgewicht hebben) kunnen deze ook gevoelig blijven als ze wat meer over de volledige lengte buigen.  Toch geef ik persoonlijk bij shadhengels voor snoek ook de voorkeur aan een semi topactie omdat die iets gevoeliger zijn (mits de top is afgestemd op het loodgewicht en niet te slap wordt) en fijner in balans liggen.

Shadhengel voor het vissen op snoek

Penhengels voor snoekbaars

Van oudsher zijn penhengels voor snoekbaars boterzachte stokken (hardgekookte spagetti…). Hengels die buigen tot in de cone van de hengel. Super parabolisch dus. Ik denk dat dit wel terecht is. Met dergelijke hengels vis je niet op gevoel en je hebt ze ook al niet de hele dag in de hand. En zo’n diep doorbuigende hengel is best een mooi gezicht. De parabolische actie maakt ze (even los van de materiaalsoort) een stuk trager. Wat ideaal is om zacht aas (aasvisjes) goed te kunnen werpen. Ik moet er wel bij zeggen dat extreem slappe stokken niet mijn voorkeur hebben maar dat is persoonlijk natuurlijk. Doe mij maar een iets strakkere penhengel. Wel een met een parabolische actie. Ik heb zelf prettig gevist met zowel de Fox Deadbait Zander als met de nog iets strakkere Yasei Zander Pleasure.

Doodaashengels

En daarmee bedoel ik hengels om te slepen op snoek. Deze hengels staan voornamelijk in de steunen. En werpen met deze hengels hoef je ook al niet. Ik zou voor deze hengels kiezen voor een hengel met een parabolische actie. Maximaal demping en genieten van een hengel die tot in het handvat buigt.

Ik zou trouwens kiezen voor een hengel met een behoorlijke wanddikte (zie deel 1). Hierdoor wordt de hengel wat zwaarder wat het zetten van de haken vergemakkelijkt. Zeker als je met grote aasvissen vist (= veel weerstand en houvast voor de snoek) is dat belangrijk.

Meervalhengels

Meervalhengels zijn zware hengels waarmee meestal geen afstanden hoeven te worden geworpen. Bij deze hengels past naar mijn mening dan ook alleen een parabolische of semi parabolische actie. Dit om de hengels tijdens de vaak zware en taaie dril zoveel mogelijk het werk te laten doen (demping). Persoonlijk vind ik ook hier een iets harder achterdeel prettig. Dat achterdeel moet echter nog wel goed buigen. Semi parabolische actie dus.

meervalhengel met semi-parabolische actie

Fireball-hengel snoekbaars

Dit zijn eigenlijk heel bijzondere hengels. Omdat je er meestal met een aasvisje mee vist waarbij je de vis 2-3 seconden laat doorbijten, is het belangrijk dat de top zacht is. Zacht om de snoekbaars zo min mogelijk weerstand te laten voelen. Snoekbaars heeft echter wel een hele harde bek. En je wilt dus voldoende power hebben om de haak te kunnen zetten. Om deze reden is een hengel met een topactie erg fijn. Zachte top voor de aanbeet en een harde achterkant om de haak te kunnen zetten.
Bestaat er een universele actie/buiging voor alle soorten hengels?

Nee. Want deze hangt zoals ik hierboven heb laten zien af van wat je met die hengel gaat doen. Als ik echter toch zou moeten kiezen voor 1 type actie/buiging voor al mijn hengels dan zou ik kiezen voor een semi-parabolische actie. Een hengel dus die over de volledige lengte buigt, maar nog wel wat “reserve” in het achterdeel overhoudt. Nét niet parabolisch dus. Met een dergelijke actie kun je in heel veel gevallen perfect uit de voeten. Zo’n hengel zou je een “poldermodel hengel” kunnen noemen. Een goed compromis voor heel veel situaties. Voor bijna al mijn visserijen zou ik hiermee goed uit de voeten kunnen. Maar gelukkig hoeven we niet te uit slechts 1 type te kiezen. Met als gevolg een schuur vol hengels;)

Fireball hengel (bijhengel)

Samenvatting

Er zijn veel factoren die bepalen hoe een hengel vist. Als je deze factoren kent kun je een goede afweging maken afgestemd op wat jij belangrijk en prettig vind. Daarbij speelt ook je persoonlijke voorkeur natuurlijk een rol. In het volgende deel meer over de afwerking van hengels met daarin onder meer informatie over het handvat, de geleideogen, reelhouders sluiting etc.

Michel Rijnberg

Gerelateerde artikelen:

• Er zijn geen gerelateerde artikelen gevonden